مولتی متر چیست؟

مولتی متر دستگاهی است که برای سنجش پارامترهای مختلف الکتریکی از قبیل جریان الکتریکی، اختلاف پتانسیل (ولتاژ) مقاومت الکتریکی، اندازه گیری بسامد (فرکانس) ظرفیت خازنی، و تست برخی موارد همچون دیود و ترانزیستور و اندازه گیری دما و تبدیل آن به عددی قابل رویت در مولتی متر دیجیتال و یا حرکت عقربه های مدرج در مدل های آنالوگ طراحی شده و دارای انواع مختلفی است. مولتی متر ها در انواع پروژه های صنعتی و غیرصنعتی مورد نیاز کاربران هستند. به مولتی متر ، آوومتر ( AVOmeter ) نیز می گویند که AVO از حروف اول کلمات Volt ، Amper و Ohm گرفته شده است و اکثر مولتی مترها این پارامترها را می سنجند.

انواع مولتی متر در کنترل با ما

مولتی مترها بسته به کاربرد و شمایلشان دارای کارایی هایی هستند که آن ها را از یک دیگر متمایز می سازد. برخی از انواع مولتی متر بدین قرارند

مولتی متر True RMS

ولتاژ و جریان‌های AC با شکل موج سینوسی خالص همراه هستند. اما در موجهای با شکل های غیر سینوسی اکثر دستگاه ها اندازه گیری درستی انجام نمی دهند. خاصیت True RMS در این دستگاه ها به کاربر کمک می کند تا اندازه گیری صحیحی در این امواج به کاربر ارائه دهد و این مزیتی بزرگ برای دستگاههایی با این ویژگی است.

مولتی متر رومیزی

جهت اینکه دستگاه مولتی متر بر اثر حمل و نقل دچار آسیب نگردد و اینکه بتواند ظرفیت های بالاتری را در پارامترهای مختلف و با دقت بالاتر بسنجد، در آزمایشگاه ها از این نوع مولتی متر بکار گرفته می شود. به این دستگاه ها مولتی متر حرفه ای نیز می گویند. معمولا مولتی مترهای رومیزی قابلیت اتصال به کامپیوتر را نیز دارند.

مولتی مترپرتابل

بیشترین کارایی ها را در صنایع مولتیمترهای پرتابل دارند. این دستگاه ها با وزن سبک، حجم کم و سنجش انواع پارامتر الکتریکی از پرکاربرد ترین انواع مولتی متر هستند. مولتی مترهای پرتابل عموما از یک صفحه نماش، یک کلید سلکتور یا گزینشگر و ترمینال های ورودی انواع پراب تشکیل شده اند و به همراه انواع پراب مولتی متر عرضه می شوند.

مولتی متر قلمی

برای سنجش در مکان های خاص که نمیتوان دستگاه های دست و پا گیر حمل کرد، مولتی مترهای قلمی به راحتی در جیب لباس جا گرفته و نیاز حداقلی کاربران را رفع می کنند و بدین خاطر به آنها مولتی مترجیبی نیز می گویند. تمامی قطعاتی که در مولتی متر پرتابل نام بردیم به صورت کوچکتر بر مولتی متر قلمی تعبیه شده و از نوک آن هم به عنوان یکی از پراب ها استفاده می شود. این مزیت یعنی استفاده از خود مواتی متر به عنوان پراب می تواند کار کاربر را بسیار آسان کند.

مولتی متر کلمپی

یا مولتی متر انبری که این نوع مولتیمترها در نوع قابل اتصال کلمپ و کلمپ سرخود هستند و البته مدل کلمپ سرخود بخاطر سنجش جریان بدون قطع اتصال توسط کلمپ بیشتر به آمپرمتر کلمپی یا کلمپ آمپرمتر معروفند. در نوع اول که قابل اتصال کلمپ هستند، انواع کلمپ همچون دیگر پراب ها می توانند به این مولتی مترها متصل شوند و آن ها را تبدیل به کلمپ متر با پراب سیم دار نمایند.

مولتی متر تابلویی

در کارخانجات و خطوط تولید به دلایل متعدد (از جمله کم بودن نیرو، نیاز به مشاهده دائمی و احیانا کنترل خط) استفاده از مولتی مترهای معمول پرتابل قابلیت خود را از دست می دهند. برای جبران آن از این نوع مولتی مترها برای نصب در تابلو برق و احیانا کنترل آنلاین پارامترها استفاده می کنند. البته این مولتی مترها معمولا تک منظوره هستند و هم به صورت دیجیتال و هم آنالوگ تولید می شوند.

مولتی متر عقربه ای

همان مولتی متر آنالوگ است که با حرکت عقربه تغییرات پارامترها را به اطلاع کاربر می رساند. این نوع از دستگاهها مزایای دستگاههای دیجیتال از قبیل قابلیت تثبیت و حفظ اطلاعات، قابلیت اتصال به کامپیوتر، کالیبراسیون آسان، قابلیت اتصال انواع پراب و کلمپ و… را ندارند و کم کم جای خود را به انواع دیجیتال داده اند. اما در عوض از طول عمر و استقامت بالایی برخوردارند. از لحاظ دیداری نیز حرکت عقربه در بازه تعریف شده می تواند کلیت بهتری از شرایط را در اختیار کاربر قرار دهد.

پراب مولتی متر

مولتی‌مترها اغلب دارای دو پراب به رنگ‌های قرمز و مشکی هستند که پراب مشکی معمولا به پورت COM و پراب قرمز به پورت‌های دیگر وصل می‌شود. پراب‌های سوزنی برای تست قطعه‌های smd بکار برده می‌شوند و پراب‌‌ های ولتاژ (high VOLTAGE) برای تست سطح ولتاژهای بالا قابل کاربرد هستند. پراب تضعیف کننده یا تقسیم کننده ولتاژ 1 به 100 هم در زمان‌هایی که می‌خواهیم ولتاژی بالاتر از 1000 ولت را اندازه‌ بگیریم قابل استفاده هستند. پراب مولتی متر از اجزاء اصلی یک دستگاه است و باید در حفاظت از آن ها دقت ویژه ای نمود و از ضربه شدید و وارد کردن ولتاژ بیشتر از تحمل به مولتی متر و پراب جدا اجتناب شود.

کاربرد مولتی متر

از این دستگاهها در صنایع مختلف می توان بهره برد مولتی متر سه فاز ، مولتی متر خودرویی مولتی متر خازن سنج، و…از کاربردهای مختلف آن است. با ظهور تکنولوژی های دیجیتال کاربردهای جدیدی برای مولتی متر ها ایجاد شده اند که برخی از آن ها عبارتند از:

مولتی متر دیتالاگر

امروزه جمع آوری و طبقه بندی اطلاعات جایگاه ویژه ای در صنعت و الکترونیک دارد. از این رو دستگاه هایی که بتوانند اطلاعات دریافتی خود را ذخیره سازی و طبقه بندی کنند از اهمیت بالایی برخوردارند. مولتی مترها نیز از این قاعده مستثنا نیستند و برخی از مدلها قابلیت دیتالاگر دارند که می توانند با اتصال به کامپیوتر از طریق پورت USB و یا از طریق کارت حافظه SD اطلاعات خود را به کامپیوتر منتقل نمایند.

مولتی متر بلوتوث دار

از روش های نوین انتقال اطلاعات بدون سیم تکنولوژی BLUETOOTH بلوتوث است. برخی از مولتی مترها دارای قابلیت ارتباط بلوتوثی با موبایل یا کامپیوتر هستند  و اطلاعات سنجش شده را همزمان به به چنین وسیله هایی منتقل می نمایند. امکان برخورداری دو یا چند نفر از اطلاعات سنجش شده در یک زمان از مزیت های فوق العاده این نوع مولتی متر است.

مولتی متر ترمومتردار

در بسیاری از سنجش های الکتریکی سنجش دما خود عامل مهمی است. دمای بالا می تواند نشانگر اختلالی در مدار یا سیستم باشد. این نوع مولتی مترها با سنجش دمای تماسی (معمولا بوسیله سنسور تیپ K ) کاربران را از بکار بردن ترمومتر بی نیاز می کند. در انواع جدید و پیشرفته از این نوع مولتی مترها شاهد تعبیه یک دوربین حرارتی یا ترموویژن بر روی مولتی متر هستیم که حتی بصورت غیر تماسی نیز کاربر بتواند دمای محیط سنجش خود را کنترل نماید.

مولتی متر با نمایشگر جداشونده

شرکت های سازنده تجهیزات هر روز به دنبال ارائه خدمات نوینی هستند. از آن جمله نمایشگر جدا شونده است که انعطاف پذیری بیشتری برای انجام اندازه گیری در مکانهای سخت و یا در مناطقی با دسترسی محدود به کاربر می بخشد. کاربر می تواند با حضور در مکانی سنجش را در مکان دیگر انجام دهد و با فاصله گرفتن از موقعیت های اندازه گیری خطرناک ، خطر فلاش قوس را کاهش دهد. برای این کار کافی است مولتی متر را به نقطه تست متصل نموده و سپس نمایشگر را در مکانی تا 10 متر  دورتر منتقل کند و مقادیر اندازه گیری شده را بدون هیچ مشکلی بصورت زنده بررسی کند. همچنین این مولتی متر ابزاری مناسب برای تست عمکلرد ماشین آلات متحرک می باشد تا تکنسین مربوطه به راحتی از فاصله ای  مناسب عملکرد الکتریکی تجهیزات را بررسی کند.

مولتی متر بارگراف دار

در برخی از مدلهای مولتی متر، تولید کننده بارگراف دیجیتالی را در صفحه نمایش تعبیه کرده که در واقع همان کار صفحه مدرج در مولتی مترهای آنالوگ را می کند. یعنی بازه سنجش را از ابتدا تا انتها در برابر چشم کاربر قرار می دهد و در واقع با اینکار این مزیت مولتی مترهای آنالوگ را نیز به مولتی مترهای دیجیتال افزوده است. لذا مولتی مترهای بارگراف دار طرفداران بیشتری نسبت به مدل های ساده دارند.

برندهای مولتی متر

برند های مختلفی در دنیا برای تولید محصولات سنجشگرهای الکتریکی از جمله مولتی متر ثبت شده و در این بین برخی برندها دارای کیفیت بیشتر و برخی نیز دارای ویژگی های خاص هستند.

مولتی متر ایرانی

متاسفانه در زمینه مولتی متر و ابزار الکتریکی تاکنون برندهای ایرانی محصولی ارائه نداده اند.

با امید ارائه بزودی مولتی متر ایرانی و مطرح شدن برندهای ایرانی در جهان

 مولتی متر ژاپنی

برندهای ژاپنی همواره به دقت و کیفیت بالا معروف بوده اند.

در زمینه ابزار دقیق و سنجشگر الکتریکی نیز برندهای ژاپنی از اعتبار خاصی برخوردار هستند. برند KYORITSU  و HIOKI از معروفترین برندها در این زمینه اند.

مولتی متر آمریکایی

برندهای آمریکایی مولتی متر نیز در بین کاربران صنعتی جای خود را باز کرده و از دقت و کیفیت خوبی برخوردارند.

برندهای FLUKE و GENERAL از معروفترین برندهای آمریکایی هستند.